इतिहास
लङ मार्च चीनको इतिहासमा एउटा महत्वपूर्ण घटना हो ।
लङ मार्च गनपाउडर आविष्कार र गेघिस खाँको युरोप विजयसमेत गरी संसार बदल्ने एक सय घटनाहरुभित्र सूचिकृत भएको छ । यो कुरा लाइफ म्यागाजिनको सन् १९९७ को संस्करणमा सहस्राब्दी शीर्षकमा प्रकाशित भएको हो ।
चिनीया मजदुर किसानको लाल सेनाले १९३४ को अक्टोबरदेखि १९३६ को अक्टोबरसम्म दक्षिणपूर्वी चीनस्थित जियाङसि प्रान्तमा अवस्थित आफ्नो आधार इलाका छाडेर नदीहरु, हिम पहाडहरु र सुख्खा घाँसे मैदानहरु पार गर्दै कोमिन्टाङ (चीनको राष्ट्रवादी पार्टी)को आधिपत्यलाई तोड्न तथा जापानी हमलावारबिरुद्धको लडाईंलाई निरन्तरता दिन यात्रा अभियान चलाए । तिनीहरुमध्ये केहीले १२ हजार ५ सय किलोमिटरभन्दा ज्यादा लामो दूरीसम्म यात्रा गरे । यो बेइजिङबाट लण्डनसम्मको दूरी समान छ ।
लङ मार्चको क्रममा लाल सेनाहरुले ठाउँठाउँमा दुश्मनको हवाई हमला एवं सयौं र हजारौं दुश्मन सेनाहरुबिरुद्ध हरेक दिन लडाईं लड्नु पर्यो । घाँसबाट बुनिएको जुत्ता लाएर प्रतिदिन सालाखाला ५० किलोमिटर दूरी यात्रा गर्ने गरेका लाल सेनाहरुले हरेक ७२ घण्टामा एक चोटी लडाईं लडे । लङ मार्चको आरम्भमा ८६ हजार रहेका लाल सेनाहरु अन्तिममा ७ हजार मात्र बाँकी बसे । “लङ मार्चको तुलनामा हानिबलको आल्पस पहाडको छिचोल्याई गृष्मकालीन यात्राको एक दिन हुन्थ्यो ।” अमेरिकन पत्रकार इडगार स्नोले आफ्नो किताब ‘चीनको आकाशमा लाल तारा’ मा उल्लेख गरेका छन् ।
लङ मार्चको समयमा लाल सेनाहरुको उत्साह गजबको छ । चार दिनसम्म चलेको सियाङ नदी किनाराको लडाईंमा डिभिजनसँग रहेका खाना एवं गोलीगठ्ठा सम्पूर्ण रुपमा सकिएपछिको थकित अवस्थामा लाल सेनाका डिभिजन कमाण्डर चेन शु सियाङ आफ्ना सेनाहरुसाथ समातिए । चेनले आफ्ना घाउहरु च्यात्नुका साथै आफ्नो आन्द्राभुँडी काटेर कब्जा हुनबाट जोगिने काम गरे । एउटी तिब्बती महिला सेना जियाङ सियुयिङले लाल सेनाले हिम पहाडहरु चढ्न थालेपछि जब दुश्मनले आपूmलाई कब्जामा राख्यो तब आफ्नो खुट्टाको औंला बन्चरोले हानी भाँचिन् ।
मृत्युसँगै नडराउने गरी के कुराले लाल सेनाहरुलाई सशक्तिकृत गर्यो त ? उनीहरुले विश्वास गरेका आदर्श तथा कारणहरु नै हुन् जसले उनीहरुलाई सशक्तिकृत गरे । उनीहरुले ‘चीनलाई बदल्न’ चाहे, उनीहरु शताब्दियौंदेखिको अपमानलाई समाप्त गर्न प्रतिबद्ध भए, उनीहरुले चिनीया जनतालाई सत्य र न्यायको समाज विजय गर्न सकिन्छ भनी देखाउन चाहे, र उनीहरुले जनतालाई आफ्नो भविष्य आफ्नै हातमा रहेको देखाउन चाहे । लाल सेनाको लङ मार्चलाई पछ्याएका बेलायती मिसनरी रुडोल्फ अल्फ्रेड बोस्शर्ड्टले ‘द रिस्ट्रेनिङ ह्याण्ड’ मा ब्याख्या गरे : “कोमिन्टाङद्वारा वहिष्कृतको रुपमा चिनिएका यी मानिसहरु वस्तुतः माक्र्सवादमा विश्वास गर्ने तथा त्यसका सिद्धान्तहरुलाई व्यवहारमा लागु गर्ने मानिसहरु हुन् ।”
तिनीहरुको प्रतिवद्धताले धेरै मानिसहरुलाई छक्क पारेको छ र तिनीहरुमध्ये केहीलाई लङ मार्चमा पुनः यात्रामा जान प्रोत्साहित गरेको छ । २००२ को अक्टोबरमा दुई बेलायतीहरु एन्डी माकइवेन र एड जोसिलिनले लाल सेनाका पदचिन्हहरु पुनः पछ्याउने काम गरे र लङ मार्च प्रत्यक्ष देखेका तथा सहभागी हुनेहरुमध्ये अहिलेसम्म बाँकी बाँचेकाहरुको अनुभवलाई अभिलेखित गरे । तिनीहरुको किताब “द लङ मार्च” तत्कालै सर्वाधिक उच्च बिक्रीमा पर्यो ।
आधुनिक चीनमा लङ मार्च एउटा महत्वपूर्ण चिन्ह बनेको छ । धेरै चिनीया मार्ग तथा शहरहरु लङ मार्चको नामबाट नामाकरण गरिएका छन् । त्यस्तै चीनमा बनेका तथा डिजाइन गरिएका धेरै रकेट तथा नाभिकीय पण्डुबीहरु पनि लङ मार्चकै नाममा नामाकरण गरिएका छन् । राष्ट्रपति सि जिन पिङले चिनीया लाल सेना तथा लङ मार्चको भावनालाई अगाडि बोक्न र चीनको राष्ट्रिय पुनयौवनको स्वप्नका लागि निडरताका साथ परिश्रमको आवश्यकता महसुस गर्न आह्वान गरेका छन् ।
चीन विस्तृत सुधारमा अगाडि बढिरहेछ । यसको अर्थ देशले केबल चिन्तनलाई स्वतन्त्र गर्न तथा मस्तिष्क रुपान्तरणको मात्र प्रयत्न गरिरहेको छैन, बरु निहीत स्वार्थहरुबिरुद्ध पनि उभिएको छ । हाम्रा पुर्खाहरुले मृत्यृदेखि कति पनि नडराई र चिनीया क्रान्तिको अन्तिम विजयमाथिको विश्वासमा गरेको कडा परिश्रमको भावनालाई सम्झना गर्न चिनीया जनता लङ मार्च विजयको स्मृतिमा ८० औं वार्षिक उत्सव मनाउँदछ ।
आज, २०१६ अक्टोबर १७ मा चीनले सेन्झाउ नामक मानव सहितको अन्तरिक्ष यान लङ मार्च—२एफ रकेटको साथमा प्रक्षेपण गरेको छ । यो सफल प्रक्षेपणले चीनको अन्तरिक्ष अन्वेषण कार्यक्रमको लागि अर्को विशाल पाइला अगाडि बढेको संकेत गर्दछ ।
