सागर बेल्बासे
देश त नेताहरूले बर्बाद पारे । तर संस्कार त हामी आफै पनि जोगाउन सक्थ्यौं नि ? हरेक कुरामा नेतालाई गाली गरेर हामी आफ्नो कर्तव्य र जिम्मेवारीबाट कति टाढा गैरहेका छौँ ? यसो सोचौं त ।
१) हामीले हाम्रो स्वार्थको लागि वनमा आगो लगाउँछाै । यसले पर्यावरणमा कति ठूलो क्षति गरेको छ भन्ने हेक्का राख्दैनौं । हामीले यो भुल्छौं कि यो पृथ्वी हाम्रो मात्र होइन, हामीजस्ता करोडौं करोड अन्य प्राणीको पनि बासस्थान हो जसले हाम्रो अस्तित्वलाई सुरक्षित राखेका छन् । मान्छेबाहेक अरुको बारेमा सोच्ने संस्कार किन बनाउन सकेनौं ?
२) चर्चा कमाउन देखावटी सहयोग गर्छौं तर आवश्यक परेको खण्डमा सहयोग गर्न तयार छैनौं । हामीले गर्ने हरेक कुराको हामिलाई प्रचार चाहिएको छ, प्रचार छैन त सहयोग छैन । प्रचारको भोगी भएर होइन वास्तविक सहयोगी बन्ने संस्कार बनाउन किन सकेनौं ?
३) हामीले किन संवेदनशीलता गुमाउँदै गएका छौँ ? कतिसम्म भने सामाजिक संजालमा पोस्ट गर्ने मात्रै उद्देश्यले, मरेको मान्छेको लासमा श्रद्धा प्रकट गर्दै गरेको आफ्नै तस्विर, भिडियो खिच्न लगाउन थाल्यौं । मान्छे मर्दै गर्दा हामी भने सामाजिक संजालमा हाल्ने कन्टेन्ट फेला पार्न सफल हुन थाल्यौं । संवेदनशीलताको संस्कार हामीले किन बचाउन सकेनौं ?
४) हामीले मनाउने चाडपर्वहरू, हाम्रा कार्यक्रमहरू हाम्रो समाजको औसत आर्थिक हैसियतभन्दा कैयौं माथी गएर मनाउन थाल्यौं । यसले केही सिमित मान्छेहरूलाई गाह्रो नपरे पनि न्यून आर्थिकस्रोत भएका अधिकांश मान्छेहरूलाई समाजमा बस्न गाह्रो बनाएको छ । हामी बस्ने समाज हाम्रो मात्र नभएर न्यून आर्थिक स्रोत भएकाहरूको पनि हो भन्ने संस्कार निर्माण गर्न हामीले किन सकेनौं ?
५) हाम्रा सन्तानहरूलाई जुनसुकै हालतमा अरुलाई जित्नैपर्छ, प्रथम हुनैपर्छ, पद प्राप्त गर्नैपर्छ, जसरी पनि टन्नै पैसा कमाउनैपर्छ भनेर मेसिन बनाउन किन खोजिरहेका छौँ ? एकपटक मात्र प्राप्त हुने जिन्दगीलाई मेसिनमा परिणत गर्ने दौडमा किन दौडिरहेका छौँ ? खुसी हुने संस्कार कहाँ भुल्यौं ?
६) क्षणिक मनोरञ्जनका लागि, लाइक र भ्युज बटुलेर भाइरल हुने होडमा अश्लील प्रकारका बिषयहरूलाई किन प्रोत्साहन गर्दैछौं ? हाम्रा सामान्य मूल्य र मान्यताका, सन्देशमूलक बिषयहरूलाई, वास्तविक सांस्कृतिक अभियानका कन्टेन्टहरूलाई किन प्रोत्साहन गर्न सकेनौं ? हाम्रा आगामी सन्तानहरूलाई कस्तो संस्कार दिने हौँ ?
हाम्रा चाडपर्व मात्रै हाम्रा संस्कृति होइनन् । हामीले प्रदर्शन गर्ने व्यवहार पनि हाम्रा संस्कृति हुन् । अरूलाई ढोगेर, हाम्रा परम्परागत चाडपर्वलाई मनाएर मात्र हामिले हाम्रो संस्कृतिको निर्माण वा रक्षा गर्न सक्दैनौं । दैनिक जीवनमा हामीले हाम्रो र हाम्रो समाजमा बस्ने अरु मान्छेको जीवनयापन सहज हुने तरिकाले व्यवहार प्रदर्शन गर्नुपर्छ, कम्तिमा त्यो दिशातर्फ जान कोसिस गर्नुपर्छ । तर अहिले हाम्रा अधिकांश शैलीहरू देखावटी बनेका छन् र त्यसैको आत्मरतीमा रमाउने खालका छन् ।
